Першая такая дыялогавая пляцоўка адбылася ў Купалаўскім універсітэце ў 2021 годзе па ініцыятыве студэнтаў, расказала старшы выкладчык кафедры перакладу і міжкультурнай камунікацыі Алена Антончык.

– Нашы студэнты беражліва ставяцца да гісторыі, і мы садзейнічаем іх ініцыятыве. Дадзеная дыялогавая пляцоўка ставіць перад сабой мэту расказаць пра лёсы людзей, якія, не шкадуючы сябе, ліквідавалі наступствы аварыі на Чарнобыльскай АЭС. Мы рапавядаем і пра тых, каму прыйшлося пакінуць Радзіму, кінуць усё. Але, на шчасце, перасяленцам дапамагалі знайсці новы дом. І яны гавораць аб тым, як прайшлі гэты шлях, – падзялілася Алена Антончык.

Менавіта так здарылася ў Алены Іванчыкавай. Жанчына ўжо шмат гадоў жыве ў аграгарадку Азёры, і набыла на Гродзеншчыне свой другі дом. Алена ўспамінае, што ў Азёрах яе сям'ю чакалі і ва ўсім дапамаглі. Яна прайшла шлях ад настаўніка да старшыні Азёрскага сельскага выканаўчага камітэта і заўсёды была дзейным грамадзянінам і патрыётам сваёй краіны.

Але абставіны, пры якіх Алена апынулася ў гэтым маляўнічым кутку Беларусі, пакінуўшы Чачэрскі раён, да гэтага часу болем аддаюцца ў сэрца. У дзень трагедыі ў яе павінна было адбыцца вяселле. Алена і яе сям'я рыхтаваліся да гэтай урачыстай падзеі і з'ехалі па пакупкі ў Кіеў.

– Як цяпер памятаю той дзень, 26 красавіка. Было вельмі горача. У 11 гадзін дня пайшоў моцны дождж, людзі тоўпіліся пад казыркамі і на прыпынках. У вадзе было шмат нейкага пылка... Ніхто з нас тады і падумаць не мог, што насамрэч адбываецца. І бяда не прыходзіць адна. Пакуль я была ў ад'ездзе, мой будучы муж патрапіў у сур'ёзную аварыю і цудам застаўся жывы, але ў яго засталося калецтво на руцэ. Я памятаю 1 Мая, як усе людзі выйшлі на дэманстрацыі, спякота так і трымалася. Тады ўжо хадзілі чуткі аб тым, што на станцыі нешта адбылося, але афіцыйна ніхто нічога не паведамляў. Потым, калі ўжо зьявілася хоць нейкая інфармацыя, даведалася, што цяжарная…

Перад Аленай стаяў складаны выбар. Бо ўсе лекары казалі аб сур'ёзнай шкодзе трагедыі для здароўя, аб магчымых паталогіях плёну. Таму, на жаль, медыкі рэкамендавалі рабіць жанчынам аборт.

– Я проста не змагла. Прыняла рашэнне выносіць дзіця і выхаваць яго, якім бы ён ні быў. Да 6-га месяца хавала сваю цяжарнасць. Лекары былі вельмі моцна занепакоеныя, але я была цвёрдая. Нарадзіла цудоўную дзяўчынку, якая вырасла і падарыла мне трох выдатных унукаў.

Студэнты вельмі ўважліва слухалі гісторыю Алены, было бачна, як моладзь суперажывае і прапускае ўсе падзеі праз сябе. Не менш эмоцый выклікаў аповед Вячаслава Мароза, які быў ліквідатарам і працаваў у 30-кіламетровай зоне рэактара. У той час ён якраз стаў афіцэрам, у галіне катастрофы працаваў дазіметрыстам. Ён абышоў шмат населеных пунктаў, і тое, што ён бачыў, назаўжды засталося ў ягонай памяці.

– Людзей там не было ўвогуле. Толькі пакінутыя жывёлы, якія імгненна здзічэлі. Асабліва ўрэзаўся ў памяць адзін дзіцячы садок. Цацкі, ложкі, рэчы... Усё ляжала так, быццам нехта зараз прыйдзе сюды, і сцены зноў напоўняцца дзіцячым смехам. Я працаваў у розных месцах, быў і ля рэактара. І фізічна адчувалася яго ўздзеянне. Слабасць, млоснасць, кроў ішла носам. Але мы працягвалі працаваць. Нам усім дапамагала наша маладосць неяк гэта перанесці.

Яшчэ праблема заключалася ў марадзёрах, якія ў пошуках нажывы выносілі рэчы з зоны адчужэння. А ўсе прадметы былі ўражаны радыяцыяй, і было важна не дапусціць, каб яны пакінулі гэтую зону.

Гераічнасць ліквідатараў захапляе, пра гэта казала і моладзь. Студэнтка 2 курса Купалаўскага ўніверсітэта Дар'я Паўшок адзначыла, што Чарнобыльская трагедыя – гэта частка гісторыі нашай краіны, гэтую старонку таксама нельга забываць.

– Менавіта моладзі маецца быць перадаць далей памяць аб подзвігу ліквідатараў, якія дапамагалі ўхіліць наступствы аварыі. І вельмі выдатна, што да нас прыходзяць госці, маюць зносіны з намі, адказваюць на нашы пытанні, – падзялілася дзяўчына.

Сваімі ўражаннямі падзяліўся і Уладзімір Борк, студэнт 2 курса ГрДУ імя Янкі Купалы:

– Я рады быў стаць удзельнікам дыялогавай пляцоўкі і з першых вуснаў пачуць гэтыя няпростыя гісторыі. Гэтае мерапрыемства пашырае веды моладзі. Такія страшныя ўрокі гісторыі паказваюць, як быць не павінна, і дазваляюць правесці пэўную працу над памылкамі.

Пасля таго, як спікеры падзяліліся сваімі гісторыямі, студэнты маглі задаць пытанні нешта ўдакладніць. Несумненна, гэтая сустрэча нікога не пакінула абыякавым.